Wydawać by się mogło że związek między próchnicą zębów u dziecka, a tym jakie mleko spożywa dziecko w pierwszych latach życia nie istnieje. Badanie z przełomu XX i XXI wieku odkryły jednak pewną zależność. Otóż to, czy dziecko jest karmione mlekiem matki czy modyfikowanym z butelki ma olbrzymi wpływ na stan uzębienia dziecka w późniejszych latach. Lekarze odkryli tak zwany “syndrom butelkowy”. Jest to próchnica, która występuje u dzieci w wieku 3-5 lat. Spowodowana jest przedłużonym ssaniem butelki z mlekiem modyfikowanym a w późniejszym okresie życia słodkim płynem. Skutki są bardzo ciężkie. W szczególnych przypadkach dziecko może stracić prawie wszystkie zęby. Na całe szczęście odpowiednia wiedza na ten temat może ochronić dziecko przed próchnicą.
Karmienie piersią a mlekiem modyfikowanym
Skład mleka matki a modyfikowanego jest bardzo podobny, ale są różnice które w istotny sposób wpływają na zdrowie malucha. Między innymi one powodują próchnicę u dzieci w tak młodym wieku. Trzeba więc dokładnie poznać skład oraz wpływ mleka na zdrowie dziecka.
- Mleko modyfikowane znacznie obniża pH w ustach dziecka. Sprawia to, że bakteria Streptococtus mutans (S. mutans), która jest odpowiedzialna za próchnicę bardzo dobrze się rozwija. W przeciwieństwie do prawie wszystkich mlek modyfikowanych, mleko matki nie ma żadnego wpływu na pH w ustach dziecka.
- Mleka modyfikowane są świetną pożywką dla rozwoju bakterii. Mleko matczyne natomiast ma właściwości antybakteryjne, które chronią dziecko przed próchnicą.
- Mleko matki powoduje osadzanie się wapnia i fosforu na szkliwie zębów dziecka. Jest to proces zwany remineralizajcą, który ma bardzo dobry wpływ na stan uzębienia malucha. Mleko modyfikowane nie posiada takich właściwości, a nawet czasami ma działanie zupełnie odwrotne rozpuszczając szkliwo.
- Dzieci pijąc z butelki nie muszą ssać piersi aby pobierać pokarm. Mleko niejako samo leci im do buzi, co sprawia że dziecko nie wyrabia sobie nawyku przełykania przez co mleko zalega w buzi przez dłuższy czas. Powoduje to syndrom “próchnicy butelkowej”. Mechanizm karmienia piersią jest inny. Pokarm jest automatycznie połykany przez dziecko, ponieważ ssąc pierś następuje odruch bezwarunkowy.
Co jednak w przypadku matek nie mogących z różnych przyczyn karmić piersią, lub gdy pokarm z tego źródła się skończy? Otóż samo picie mleka modyfikowanego nie jest w stu procentach odpowiedzialne za powstawanie próchnicy u dziecka. Podczas karmienia butelką należy bacznie obserwować zachowanie malucha, a dodatkowo przyrządzać mleko jak najlepsze. Nie warto oszczędzać na mleku modyfikowanym, ponieważ droższe są bardziej zbliżone do mleka matki, a te tańsze będą miały niekorzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej dziecka.
Skąd się bierze próchnica zębów u dziecka?
Wiele maluchów karmionych piersią spotyka się z problemem próchnicy. Najczęściej jest ona spowodowana brakami w szkliwie, wadami wrodzonymi lub jest uwarunkowana genetycznie. Wcześniaki oraz dzieci dużo chorujące w pierwszych miesiącach życia mają zwiększone ryzyko wystąpienia próchnicy. Istotna jest także rola rodzica w pielęgnowaniu dobrych nawyków. Jeżeli dziecko będzie spożywać zbyt wiele słodkich pokarmów oraz napojów daje to wspaniałe środowisko do rozwoju próchnicy. Cukier zawarty w lekach pediatrycznych również nie pozostaje bez wpływu na zdrowie dziecka. Najczęstszą jednak przyczyną próchnicy u małych dzieci jest bakteria Streptococtus mutans. Uważa się, że jest ona odpowiedzialna za niemal 90% przypadków próchnicy. Powodem infekcji bakterią jest najczęściej kontakt dziecka ze śliną matki poprzez buziaki lub jedzenie tymi samymi sztućcami. Nie wolno także myć zębów dziecka swoją szczoteczką. Powinno mieć swoją własną, z miękkim włosiem. Dodatkowo nauka regularnego, samodzielnego mycia zębów z pewnością zaprocentuje w przyszłości. Teoria mówiąca o związku pomiędzy próchnicą matki oraz dziecka została udowodniona przez wyniki badań Serwint z 1993 roku. Duża więc jest rola matki, aby uchronić dziecko przed zarażeniem próchnicą. Jeżeli jednak próchnica wystąpi należy udać się do stomatologa specjalizującego się w leczeniu małych dzieci.
Jak zabezpieczyć dziecko przed próchnicą?
Aby dziecko cieszyło się zdrowymi zębami trzeba przestrzegać wielu rzeczy. Niektórych rzeczy, jak braków w uzębieniu nie da się czasem odwrócić, ale procesy jakie dzieją się pod wpływem nieodpowiedniej diety lub kontaktu z bakterią Streptococtus mutans możemy wyeliminować. Najważniejszą rzeczą jest profilaktyka. Jeżeli będzie się dokładnie przestrzegać kilku rzeczy, ryzyko zachorowania spadnie do minimum.
- Przede wszystkim, jeżeli to możliwe, należy nie wprowadzać mleka modyfikowanego. Spowoduje to utrzymywanie naturalnego pH w ustach dziecka.
- Trzeba również zminimalizować kontakt dziecka z bakterią Streptococtus mutans poprzez używanie osobnych sztućców oraz naczyń, kupno osobnej szczoteczki do zębów dla dziecka.
- Należy wykluczyć z diety cukier w postaci słodkich herbatek, słodyczy i innych podobnych, a po każdym posiłku należy myć zęby dziecka